Ασκήσεις στις Δευτερεύουσες προτάσεις

Ασκήσεις στις Δευτερεύουσες προτάσεις (ονοματικές)

Να αναγνωρίσετε πλήρως συντακτικά τις δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις

1.    Πεῖρωνται πείθειν ὑμᾶς ὡς δυνατός εἰμί.

Δευτερεύουσα ονοματική ………………… Εισάγεται με …… ……………………

Εκφέρεται με …….. ………………….. ……………………

Εξαρτάται από …… ……………………..

Έχει θέση………. …….

2.    Οἱ δε πολέμιοι δείσαντες (=επειδή φοβήθηκαν) μή ἁλοῖεν ἐτράποντο.

Δευτερεύουσα ονοματική ………………… Εισάγεται με …… ……………………

Εκφέρεται με …….. ………………….. ……………………

Εξαρτάται από …… ……………………..

Έχει θέση………. …….

3.    Ἀπορῶ εἰ διδακτόν ἐστιν ἡ ἀρετή.

Δευτερεύουσα ονοματική ………………… Εισάγεται με …… ……………………

Εκφέρεται με …….. ………………….. ……………………

Εξαρτάται από …… ……………………..

Έχει θέση………. …….

4.    Ἐστι ο δίκης ὀφθαλμός, ὅς τἀ πάνθ’ ὁρᾶ. 

Δευτερεύουσα ονοματική ………………… Εισάγεται με …… ……………………

Εκφέρεται με …….. ………………….. ……………………

Εξαρτάται από …… ……………………..

Έχει θέση………. …….

5.    Φοβοῦνται μὴ ματαία ἂν γένοιτο αὕτη ἡ κατασκευή.

Δευτερεύουσα ονοματική ………………… Εισάγεται με …… ……………………

Εκφέρεται με …….. ………………….. ……………………

Εξαρτάται από …… ……………………..

Έχει θέση………. …….

6.     ἠγγέλθη αὐτοῖς ὅτι τεθνηκότες εἶεν.

Δευτερεύουσα ονοματική ………………… Εισάγεται με …… ……………………

Εκφέρεται με …….. ………………….. ……………………

Εξαρτάται από …… ……………………..

Έχει θέση………. …….

7.    Τοῦτο σκεψώμεθα, εἰ ἀληθῆ λέγεις.

Δευτερεύουσα ονοματική ………………… Εισάγεται με …… ……………………

Εκφέρεται με …….. ………………….. ……………………

Εξαρτάται από …… ……………………..

Έχει θέση………. …….

8.    Οὗτός ἐστιν ὅς ἀπέκτεινεν τοὺς στρατηγούς.

Δευτερεύουσα ονοματική ………………… Εισάγεται με …… ……………………

Εκφέρεται με …….. ………………….. ……………………

Εξαρτάται από …… ……………………..

Έχει θέση………. …….

Παιχνίδι με τις λέξεις

Παιχνίδι με τις λέξεις

Οἱ παρόντες	εἰμὶ	ἄπειμι ἡ παροῦσα ἡμέρα φόβος παρῆν
Κατεδίωκον	Διώκω	Διώκω τιμάς Διώκω τινά φόνου ὁ διώκων -ὁ φεύγων ἐπι/ κατά / ἐκ
Διάκειμαι	Κεῖμαι	Κακῶς διάκειμαι Κείμενο Κεῖμαι ἐν τάφω Οἱ κείμενοι νόμοι Κειμήλιον Κοίτη
Λίπητε	Λείπω ἔλειψα & ἔλιπον	λείπω τὴν πόλιν οὔ ποτε ἔρις λείψει κατὰ πόλεις λοιπός, λεῖμμα, λείψανον λιποθυμέω, λειψανδρία, ἐπίλοιπος.
Κατακεκκομένα	κόπτω	κόπτω βοῦς κόπτω δένδρα. κόπτω τὴν θύραν ἐκείνην ἀπῆγόν τινες βοῶσάν τε καὶ κοπτομένην ἄκοπος, ἀδιάκοπος.
Κατακεκαυμένα	κάω & καίω κέκαυμαι	πῦρ καίω σβέννυμι. κάω νεκρούς καῦμα

Μαθηματικά συντεταγμένες, τετμημένη, τεταγμένη, κατηγμένη, εγγεγραμμένο τετράγωνο, τεθλασμένη γραμμή

Πληροφορική δεδομένα, επεξεργασία δεδομένων, δεδομενόγραμμα

Γεωγραφία διακεκαυμένη ζώνη, εσβεσμένο ηφαίστειο

Οικονομικά εισηγμένη μετοχή, κατατεθειμένο κεφάλαιο, ανειλημμένα ποσά

Χημεία εσβεσμένη άσβεστος, κεκορεσμένο διάλυμα, διαλελυμένη ουσία

Φυσική κεκλιμένο επίπεδο, συγκεκραμένη μουσική κλίμακα, ανηγμένη μεταβολή, συνεζευγμένες ταλαντώσεις

Στρατός τεθωρακισμένα, προκεχωρημένο φυλάκιο

Τηλεπικοινωνίες σήμα κατειλημμένου, διασυνδεδεμένα δίκτυα

Αναφορικές προτάσεις Συνοπτικά

ΑΝΑΦΟΡΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ	ΥΠΟΔΙΑΙΡΕΣΗ	ΕΚΦΟΡΑ	ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. αναφορικές αντωνυμίες: ὅς, ὅστις, ὅσπερ, ὁπότερος, ὅσος, ὁπόσος, οἷος, ὁποῖος, ἡλίκος, ὁπηλίκος, ὁποδαπός. 2. αναφορικά επιρρήματα: οὗ, ὅπου, ἔνθα, ἵνα (=όπου), ὅθεν, ὁπόθεν, οἷ, ὅποι, ἧ, ὅπη, ὡς, ὅπως, ὥσπερ, ἧπερ, καθάπερ, οἷον, οἷα, ὅσον, ὅσω	Α. αναφορικές προσδιοριστικές	Κάθε έγκλιση ανάλογα με τη σημασία	α. Όταν παραλείπεται ο προσδιοριζόμενος όρος τη συντακτική του θέση την παίρνει ολόκληρη η αναφορική πρόταση β. Η αναφορική αντωνυμία ὅς και τα αναφορικά επιρρήματα οὗ, ὅπου, ὅθεν, ὁπόθεν, όταν βρίσκονται στην αρχή περιόδου ή ημιπεριόδου και αναφέρονται στα προηγούμενα, αντιστοιχούν με δεικτική αντωνυμία ή επιρρήματα και δεν εισάγουν αναφορική πρόταση.
	Β. αναφορικές επιρρηματικές: 1. αναφορικές αιτιολογικές 2. αναφορικές συμπερασματικές 3. αναφορικές τελικές 4. αναφορικές υποθετικές	1. όπως και οι απλές αιτιολογικές 2. με τις εγκλίσεις κρίσεως 3. με οριστική μέλλοντα 4. όπως και οι υποθετικές

Υποθετικές προτάσεις Συνοπτικά

ΥΠΟΘΕΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

ΕΙΔΟΣ ΥΠΟΘΕΤΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ	ΕΙΣΑΓΩΓΗ	ΕΚΦΟΡΑ
		ΥΠΟΘΕΣΗ	ΑΠΟΔΟΣΗ
α. Του πραγματικού	εἰ	οριστική κάθε χρόνου	κάθε έγκλιση
β. Του μη πραγματικού	εἰ	οριστική ιστορικού χρόνου	δυνητική οριστική
γ. Της απλής σκέψης του λέγοντος	εἰ	ευκτική	δυνητική ευκτική (σπάνια οριστική)
δ. Της αόριστης επανάληψης στο παρελθόν	εἰ	επαναληπτική ευκτική	οριστική παρατατικού (+ ἄν σπάνια) οριστική αορίστου (+ ἄν συνήθως)
ε. Του προσδοκώμενου	ἐὰν, ἄν, ἤν	υποτακτική	οριστική μέλλοντα ή μελλοντική έκφραση
στ. Της αόριστης επανάληψης στο παρόν και μέλλον	ἐὰν, ἄν, ἤν	υποτακτική	οριστική ενεστώτα ή ενεστωτική έκφραση

Χρονικές προτάσεις Συνοπτικά

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΕΚΦΟΡΑ

ΣΤΗΝ ΚΥΡΙΑ ΠΡΟΤΑΣΗ

ΔΗΛΩΝΟΥΝ

1. ὡς, ὅτε, ὁπότε, ἐπεὶ, ἐπειδὴ, ἕως, ἔστε, ἄχρι, μέχρι, ἡνίκα, ὁπηνίκα, πρὶν. 2. ἐξ οὗ, ἐξ ὅτου, ἀφ’ οὗ, ἀφ’ ὅτου, ἐν ὧ, μέχρι οὗ 3. ἐπει-δὴ πρῶτον, ἐπει-δὴ ή ὡς τάχιστα.

1. Οριστική 2. Υποτακτική + ἄν 3. Υποτακτική + ἄν 4. Επαναληπτική ευκτική 5. Ευκτική

1. Κάθε έγκλιση 2. Οριστική μέλλοντα ή μελλοντική έκφραση 3. Οριστική ενεστώτα ή ενεστωτική έκφραση 4. Οριστική παρατατικού + ἄν / Οριστική αορίστου + ἄν 5. Δυνητική ευκτική (σπανιότερα)

1. Πραγματικό γεγονός 2. Το προσδοκώμενο 3. Το αόριστα επαναλαμβανόμενο 4. Αόριστη επανάληψη στο παρελθόν 5. Απλή σκέψη του λέγοντος

Τελικές προτάσεις Συνοπτικά

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΕΞΑΡΤΗΣΗ/ΘΕΣΗ

ΕΚΦΟΡΑ

ΔΗΛΩΝΟΥΝ

1. ἵνα, ὅπως, ὡς 2. ἵνα μὴ, ὅπως μὴ, ὡς μὴ, μὴ

1. Από έννοια σκόπιμης ενέργειας ως επιρρηματικός προσδιορισμός του σκοπού. 2. Από προσδιορισμό του τελικού αιτίου ως επεξήγηση.

1. Υποτακτική. 2. Οριστική ιστορικού χρόνου (σπάνια) 3. Ευκτική του πλαγίου λόγου

1. Σκοπό προσδοκώμενο. 2. Σκοπό ανεκπλήρωτο. 3. Υποκειμενική γνώμη όταν εξαρτώνται από ιστορικό χρόνο.

Ειδικές προτάσεις Συνοπτικά

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΕΞΑΡΤΗΣΗ/ΘΕΣΗ

ΕΚΦΟΡΑ

ΔΗΛΩΝΟΥΝ

1. ὅτι (αντικειμενική γνώμη) 2. ὡς (υποκειμενική γνώμη) 3. ὅπως (σπάνια)

1. Από ρήμ. Λεκτικά, αισθητικά, γνωστικά, ως Αντικείμενο. 2. Από παρόμοια απρόσωπα ρήματα ή εκφράσεις ως Υποκείμενο. 3. Από ουδέτερο δεικτικής αντωνυμίας ή άλλη λέξη ως Επεξήγηση.

1. Οριστική. 2. Δυνητική οριστική. 3. Δυνητική ευκτική. 4. Ευκτική του πλαγίου λόγου.

1. Το πραγματικό. 2. Το δυνατό να γίνει στο παρελθόν ή το μη πραγματικό. 3. το δυνατό να γίνει στο παρόν και μέλλον. 4. Υποκειμενική γνώμη και όταν εξαρτώνται από ιστορικό χρόνο.

Μετάφραση Ενότητα 6η Η μουσική εξημερώνει Αρχαία Γ' Γυμνασίου

Ὄφελος (ἐστι) πᾶσι μέν ἀνθρώποις ἀσκεῖν μουσικήν,

Είναι ωφέλιμο για όλους τους ανθρώπους να ασκούνται στη μουσική,

Ἀρκάσι δέ καί ἀναγκαῖόν (ἐστι).

για τους Αρκάδες όμως είναι και απαραίτητο.

Παρά μόνοις γάρ Ἀρκάσι

Γιατί μόνο στους Αρκάδες

πρῶτον μέν οἱ παῖδες ἐκ νηπίων ἐθίζονται

τα παιδιά πρώτα από τη νηπιακή τους ηλικία συνηθίζουν

ᾄδειν κατά νόμους

να τραγουδούν, σύμφωνα με τους μουσικούς ρυθμούς,

τούς ὕμνους καί παιᾶνας,

τους ύμνους και τους παιάνες,

οἷς ὑμνοῦσι ἕκαστοι κατά τά πάτρια

με τους οποίους υμνεί ο καθένας τους, κατά τα πατροπαράδοτα,

τούς ἐπιχωρίους ἥρωας καί θεούς·

τους τοπικούς ήρωες και θεούς·

μετά δέ ταῦτα χορεύουσι πολλῇ φιλοτιμίᾳ

έπειτα χορεύουν με μεγάλο συναγωνισμό

κατ’ ἐνιαυτόν ἐν τοῖς θεάτροις

κάθε χρόνο στα θέατρα

τοῖς Διονυσιακοῖς αὐληταῖς.

με τη συνοδεία των αυλητών του Διονύσου.

Καί οὐδέν αἰσχρόν ἡγοῦνται μέν ἀρνηθῆναι

Και δε θεωρούν καθόλου ντροπή να παραδεχτούν

μή γιγνώσκειν τι τῶν ἄλλων μαθημάτων,

ότι δε γνωρίζουν κάτι από τα άλλα μαθήματα,

οὔτε γε μήν δύνανται ἀρνηθῆναι τήν ᾠδήν

δεν μπορούν όμως να αρνηθούν πως ξέρουν το τραγούδι,

διά τό μανθάνειν κατ’ ἀνάγκην πάντας,

επειδή υποχρεωτικά όλοι το μαθαίνουν,

οὔτε ὁμολογοῦντες (δύνανται) ἀποτρίβεσθαι

ούτε, εάν το παραδεχτούν, μπορούν να απαλλαγούν από αυτό,

διά τό νομίζεσθαι τοῦτο τῶν αἰσχρῶν παρ’ αὐτοῖς.

επειδή αυτό θεωρείται ντροπή στα μέρη τους.

Δοκοῦσί τέ μοι οἱ πάλαι παρεισαγαγεῖν ταῦτα

Και μου φαίνεται ότι οι παλιοί τα θέσπισαν αυτά

οὐ χάριν τρυφῆς καί περιουσίας,

όχι για να καλλιεργήσουν τη φιληδονία και την επίδειξη πλούτου,

ἀλλά θεωροῦντες μέν τήν αὐτουργίαν ἑκάστων

αλλά επειδή παρατηρούσαν τον προσωπικό μόχθο του καθενός

καί συλλήβδην τό ἐπίπονον καί σκληρόν τῶν βίων,

και με λίγα λόγια την κοπιαστική και σκληρή ζωή τους

θεωροῦντες δέ τήν αὐστηρίαν τῶν ἠθῶν,

και επειδή ακόμα παρακολουθούσαν την αυστηρότητα των ηθών,

ἥτις παρέπεται αὐτοῖς

η οποία έρχεται γι' αυτούς ως συνέπεια

διά τήν ψυχρότητα καί στυγνότητα τοῦ περιέχοντος

εξαιτίας του ψύχους και της τραχύτητας του τόπου στον οποίο ζουν

τήν ὑπάρχουσαν κατά τό πλεῖστον ἐν τοῖς τόποις.

και που επικρατεί στο μεγαλύτερο μέρος της περιοχής.