ΕΤΕΡΟΠΤΩΤΟΙ ΟΝΟΜΑΤΙΚΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ - Η ΔΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ

ΕΤΕΡΟΠΤΩΤΟΙ ΟΝΟΜΑΤΙΚΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ 
Η ΔΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ ΩΣ ΕΤΕΡΟΠΤΩΤΟΙ ΟΝΟΜΑΤΙΚΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

Η ΔΟΤΙΚΗ ΩΣ ΕΤΕΡΟΠΤΩΤΟΣ ΟΝΟΜΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ

Η Δοτική αντικειμενική: Δηλώνει το αντικείμενο της ενέργειας του προσδιοριζομένου ρηματικού ουσιαστικού ή επιθέτου. Με δοτική αντικειμενική συντάσσονται επίθετα που σημαίνουν:

• φιλία- έχθρα => φίλος, εχθρός, πολέμιος, ενάντιος, διάφορος, ευμενής, ευνους, οικειος, κακόνους, δυσνους, δυσμενής, αλλότριος

τύραννος απας εχθρός ελευθερία και νόμοις ενάντιος, ουδεις θεός δυσνους ανθρώποις, η Θάσος ην τότε Λακεδαιμονίοις μεν οικεια, υμιν δε αλλότρια

• ωφέλεια - βλάβη => ωφέλιμος, βλαβερός, επιζήμιος

ωφέλιμος τη πατρίδι, επιθυμια βλαβερά σώματι και ψυχη

• ευπείθεια - υποταγή => ευπειθής, υπήκοος

ιππος ευπειθής τω ηνιοχω, υπήκοος τοις νόμοις

• αρμόζον - πρέπον => αρμόδιος, ανάρμοστος, πρεπώδης, απρεπής

ανάρμοστον το αισχρόν παντί τω θειω

• ταυτότητα - ομοιότητα => ο αυτός, όμοιος, ανόμοιος, προσφερής (=όμοιος) παραπλήσιος

οι πονηροί αλλήλοις όμοιοι, ωπλισμένοι τοις αυτοις όπλοις Κυρω

• ισότητα - συμφωνία => ίσος, άνισος, ισόρροπος, ισόπαλος, σύμφωνος, συνωδός, ομόγλωσσος

λόγοι ίσοι τω μεγέθει των έργων, ασύμφωνος εμαυτω

• ακολουθία - διαδοχή => ακόλουθος, διάδοχος, επόμενος

Αρίσταρχος διάδοχος Κλεάνδρω, ακόλουθα τούτοις πράττω

• προσέγγιση - μείξη => πλησίος, γείτων, όμορος, άμεικτος

χώρα όμορος τη Λακεδαίμονι, ηδονή άμεικτος φρονήσει

Η ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ ΩΣ ΕΤΕΡΟΠΤΩΤΟΣ ΟΝΟΜΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ

Η αιτιατική της αναφοράς:

Συντάσσεται με επίθετα ή ουσιαστικά και περιορίζει την έννοια αυτών μόνο στη δική της έννοια. Συνήθεις αιτιατικές της αναφοράς είναι οι λέξεις: 

• το εύρος, το ύψος, τον αριθμόν, το πλήθος, το όνομα,το μήκος, το βάθος, το μέγεθος, το γένος

και γνώμην ικανός και τα πολεμικά άλκιμος

τυφλός τα τ' ωτα τον τε νουν τα τ' ομματα ει (= είσαι τυφλός στα αυτιά και στο μυαλό και στα μάτια, δηλαδή δεν έχεις επαφή με την πραγματικότητα, αγνοείς την αλήθεια)

δια μέσης πόλεως ρει ποταμός Κύδνος όνομα, ευρος δυο πλέθρων 

εξακόσιοι τον αριθμόν