ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΝΕΟΤΕΡΗ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ 1789-1909 Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

Η ΚΙΝΗΣΗ ΤΩΝ ΙΔΕΩΝ ΣΤΟΝ 18^Ο ΑΙΩΝΑ Ο ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ

Λοκ 1632-1704

Άγγλος φιλόσοφος που θεμελίωσε φιλοσοφικά τον πολιτικό φιλελευθερισμό.

Αγγλική αισθησιαρχία, απάντηση στο πρόβλημα της γνώσης. Κινείται στο πνεύμα του υλισμού. Θεμελιωτής μαζί με τον David Hume της αισθησιαρχικής γνωσιολογίας.

David Hume Δαβίδ Χιούμ 1711-1776

Άγγλος, θεμελιωτής μαζί με τον Λοκ της αισθησιαρχικής γνωσιολογίας στο έργο του Πραγματεία για την ανθρώπινη φύση. Οι ιδέες έχουν ως πηγή την αίσθηση, άρα όχι Θεός, όχι αθανασία ψυχής.

Βολταίρος 1694-1778

Εκλαϊκευμένη η αισθησιαρχία καταλήγει στον υλισμό. Δοκίμιο για τα ήθη και το πνεύμα των εθνών συγκριτική ιστορία. Φωτισμένη δεσποτεία, εμπνέεται από την λογική, μεταρρυθμίσεις, εναντίον αυθαίρετων συλλήψεων, βασανιστηρίων, ποινής θανάτου, πολιτικής και θρησκευτικής μισαλλοδοξίας, αντικληρικός, διαχωρισμός εκκλησίας – κράτους, φίλος Φρειδερίκου Β της Πρωσίας, Αικατερίνης της Ρωσίας.

Βαρώνος Ολμπάκ 1723-1789

Γερμανός που έζησε στην Γαλλία, συνεπέστερος υλιστής, αρνητής κάθε θρησκείας και μεταφυσικής, Σύστημα της φύσης.

Θύελλα και Ορμή Sturm und Drang

Αντίλογος κατά του ορθολογιστικού υλισμού από την Γερμανία, πνευματοκρατία.

Εμμανουήλ Καντ Immanuel Kant 1724-1804

Υποστηρικτής διαφωτισμού, ρόλος συνείδησης, αισθητά αντικείμενα – φαινόμενα, βασικές αρχές της εποπτείας και της νόησής μας a priori από την φύση, τίποτ αχωρίς την εμπειρία Κριτική του καθαρού λόγου 1781.

Βίκο Giovanni Batista Vico 1668-1744

Ιταλός, Αρχές μιας Νέας Επιστήμης 1730 πορεία ιστορίας ανθρ. Γένους, νόμοι εποχή θεών-θεοκρατικές κυβερνήσεις, ηρώων-αριστοκρατικές κυβερνήσεις, ανθρώπου-πολιτισμός, ανθρώπινες κυβερνήσεις, ανακύκληση της ιστορίας.

Μοντεσκιέ 1698-1755

Σκέψεις για τα αίτια του μεγαλείου των Ρωμαίων και της παρακμής τους γεγονότα – αιτίες, πολίτευμα, θεσμοί. Το Πνεύμα των Νόμων 1748 μορφές και φύση των καθεστώτων, φθορά πολιτευμάτων, διαφθορά αρχών, αίτια θεσμών και νόμων ξεχωριστά σε κάθε χώρα, η βούληση του Θεού = > τώρα ο φυσικός νόμος, άρνηση δεσποτισμού, αγγλικό πολίτευμα, Διάκριση εξουσιών, απορρίπτει την ελέω θεού μοναρχία, προτείνει συνταγματική μοναρχία.

 Κοντορσέ 1743-1794

Συνέχεια ιστορικής εξέλιξης, πρόοδος ανθρ. Εξάλειψη ανισότητας, φυσική, ηθική, πνευματική τελειότητα Διάγραμμα ενός ιστορικού πίνακα της προόδου του ανθρωπίνου πνεύματος.

 Εδουάρδος Γίββων 1737-1794

Το παρελθόν ξεπερασμένο, η πρόοδος αι ο Νους θα τα σβήσει όλα, Η παρακμή και η πτώση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, πηγές συστηματικά, προκατάληψη για Χριστιανισμό και Βυζάντιο, θρίαμβος της θρησκείας και της βαρβαρότητας στον ανθρώπινο λόγο του ελληνορωμαϊκού κόσμου.

Ρουσσώ 1712-1778

Κοινωνικό Συμβόλαιο ή αρχές του Πολιτικού Δικαίου 1762, φυσικός άνθρωπος ελεύθερος, κοινωνικό συμβόλαιο :

• Ο ανθρ. Δεν έχει φυσική εξουσία πάνω στον συνάνθρωπό του.
• Η πολιτική εξουσία πηγάζει από τον λαό.
• Η κυβέρνηση υποταγμένη στην κυρίαρχη βούληση του λαού.

Από αυτόν πηγάζουν οι ριζοσπαστικές ιδέες του 19^ου αιώνα.

Ριζική αναδιάρθρωση του κοινωνικού συστήματος Πραγματεία για την καταγωγή και τα βάθρα της ανισότητας μεταξύ των ανθρώπων 1755 ανισότητα, ιδιοκτησία, επιστροφή στη φύση με την σωστή αγωγή, φυσική ελευθερία, παιδαγωγικό έργο Αιμίλιος ή περί Αγωγής 1762, αγάπη στη φύση και την απλή ανθρώπινη ζωή, πρώτος εκφραστής του ρομαντισμού.

Τσεζάρε Μπεκαρία 1738-1794

 Εξανθρωπισμό της ποινικής δικαιοσύνης, Περί των εγκλημάτων και των ποινών 1764 δημόσιες δίκες, εναντίον βασανιστηρίων, ποινής θανάτου, κήρυκας ανθρωπισμού.

Πεσταλότσι 1746-1827

Γερμανοελβετός, παιδαγωγός του 18^ου αιώνα, διαπαιδαγώγηση σύμφωνα με την φύση του παιδιού και τις ατομικές κλίσεις του.

Μερκαντιλισμός – κολμπερισμός 17^ος

Κρατικός παρεμβατισμός, η ποσότητα των πολυτίμων μετάλλων δεν θα αυξανόταν, εισαγωγή από τις αποικίες = αύξηση των νομισματικών αποθεμάτων = υποτίμηση του νομίσματος, διπλασιασμός του πληθυσμού, πρόβλημα στην παραγωγή από συντεχνιακούς κανονισμούς και συλλογικές υποχρεώσεις χωρικών απέναντι στους φεουδάρχες, εσωτερικοί τελωνιακοί δασμοί => ελεύθερη δραστηριότητα αστικής τάξης φυσιοκράτες, οπαδοί φιλελεύθερης οικονομίας.

Κεναί 1694-1774

Νόμοι της φύσης, η γη είναι η μοναδική πηγή πλούτου, Οικονομικός Πίνακας, γεωργία καθαρό προϊόν, το κράτος τεχνική πρόοδο, μεγάλες εκτάσεις, μείωση βάρους καλλιεργητή.

Γκουρναί 1712-1759, Τυργκό 1727-1781

Ακολουθούν τις ιδέες του Κεναί, βάρος στο εμπόριο και βιομηχανία, ο Γ. ελευθερία πράξης στο άτομο για να υπερασπιστεί καλύτερα τα συμφέροντά του, το κράτος δεν πρέπει να παρεμβαίνει laissez faire, laissez passer. Νέα αντίληψη στην οικονομική ζωή, λιμπεραλισμός.

Άνταμ Σμιθ 1723-1790

Σκοτσέζος, θεμελιωτής του λιμπεραλισμού, Έρευνα για την φύση και τα αίτια του  πλούτου των εθνών 1776. επικίνδυνος ο κρατικός παρεμβατισμός, ελεύθερος ανταγωνισμός, ρόλος δασμών ως εισόδημα των κυβερνήσεων, νέα θεωρία για την αξία των προϊόντων πραγματική αξία – ανταλλακτική, κεφάλαιο, κέρδος.

Ρικάρντο 1772-1823

Συνεχιστής του Σμιθ, Οι Αρχές της Πολιτικής Οικονομίας και της Φορολογίας

Εγκυκλοπαίδεια ή συστηματικό λεξικό των επιστημών, των τεχνών και των επαγγελμάτων 1751-1772

Διάδοση ιδεών, πορεία και αλληλουχία ανθρώπινης σκέψης, για κάθε επιστήμη και τέχνη γενικές αρχές, δομή, ουσία. Όργανο για την διάδοση νέων φιλοσοφικών ιδεών : ελευθερία σκέψης και έκφρασης, εργασίας και εμπορίου, κυριαρχία λαού, ισότητα ανθρώπων, ανεξιθρησκία => σύστημα παραπομπών. Εγκέφαλος ο Γάλλος φιλόσοφος Denis Diderot 1713-1784. Συνεργάτης του ο μαθηματικός και φιλόσοφος Ντ Αλαμπέρ 1717-1783  που έγραψε και τον πρόλογο Εισαγωγική Πραγματεία.

Συνεργάτες με άρθρα οι Βολταίρος, Μοντεσκιέ, Ρουσσώ, ο φιλόσοφος Ελβέτιος 1715-1771, ο Μπυφόν, ο Κεναί και ο Τυργκό.

Η ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΝΑΠΟΛΕΟΝΤΕΙΟΙ ΧΡΟΝΟΙ 1789-1815

Κοινωνική διάρθρωση στην Γαλλία μέχρι το 1789

Κλήρος :

Το 0,5% του πληθυσμού, τεράστια οικονομική ισχύς, φόρος δεκάτης, αστική και αγροτική ιδιοκτησία, εκπαίδευση και νοσοκομειακή περίθαλψη στα χέρια του, ανώτεροι κληρικοί = ευγενείς, κοσμικοί, κατώτεροι κληρικοί = λαός.

Ευγενείς :

Το 1,4% του πληθυσμού, κληρονομικοί τίτλοι ευγενείας, πλούσιοι που εξαγόρασαν τίτλους, έσοδα από βασιλικές χορηγίες και εκμετάλλευση γεωργικών εκτάσεων, δεν πληρώνουν φόρους, εισπράττουν φεουδαρχικά δικαιώματα, ανώτατα στρατιωτικά, εκκλησιαστικά, διοικητικά αξιώματα. Ευγενείς Αυλής ( 4000 ) – ευγενείς επαρχίας : είσπραξη φεουδ. Δικαιωμάτων, που παρέμεναν σταθερά ενώ οι τιμές αυξάνονταν => έντονη αντίθεση με τους αγρότες.

Τρίτη τάξη :

Το 98%, δεν υπάρχει ομοιογένεια, επωμίζεται το σύνολο των φόρων :

Αστική τάξη :

Μεγαλοαστοί : τραπεζίτες, βιομήχανοι, εφοπλιστές, μεγαλοκτηματίες, επιχειρηματίες, πλουτίζουν από το εμπόριο και βιομηχανία, περνούν και στην τάξη ευγενών.

Μεσαίοι : ελεύθεροι επαγγελματίες, διακρίνονται για την μόρφωσή τους, έδωσαν ηγετικές μορφές τις επανάστασης.

Μικροαστοί : επιβιώνουν με δυσκολία, μικρά καταστήματα.

Λαϊκές τάξεις των πόλεων :

Ανυπόφορη ζωή, αγώνας για επιβίωση, μεροκάματο, εξαθλίωση.

Αγρότες :

Το 80%, πληρώνουν φόρους, έχουμε πάλι κατηγορίες, αλλά το μεγαλύτερο μέρος δουλεύει σε ξένα κτήματα, περιφέρεται από επαρχία σε επαρχία, αλητεία και ληστείες.  

Οικονομική κρίση :

• Αγροτική κλειστή οικονομία, αγρανάπαυση
• Μικρές βιοτεχνίες αντί βιομηχανίες
• Πολιτική κολμπερισμού, δασμοί από επαρχία σε επαρχία
• Παράλογες απαιτήσεις αυλής και βασιλικές σπατάλες
• Ελλειμματικός προϋπολογισμός
• Αυξημένη φορολογία για κάλυψη αναγκών
• Πολιτική Λουδοβίκου ΙΣΤ’ 1774-1792 :

Ø  Τυργκό : φιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις, εχθρότητα ευγενών, συντεχνιών, κερδοσκόπων που πλούτιζαν από εμπόριο σιτηρών, απομακρύνεται το 1778.

Ø  Νέκερ 1732-1804 τραπεζίτης : πολιτική δανεισμού που αυξάνει τα κρατικά χρέη, έκθεση προς τον βασιλιά για τα δημόσια οικονομικά το 1781 που έγινε γνωστή και στο Κοινό και αποκάλυψε το βάρος των χορηγιών προς τους ευγενείς της αυλής => αντιδράσεις, απομακρύνεται.

Ø  Καλόν και Λομενί ντε Μπριέν συναντούν τις ίδιες αντιδράσεις σε κάθε προσπάθεια φορολόγησης των προνομιούχων.

Ø  1778 : καλές σοδειές σιτηρών και κρασιού ρίχνουν τις τιμές.

Ø  1785 : ξηρασία καταστρέφει την παραγωγή.

Ø  1786 : συμφωνία με Αγγλία για δασμούς σε βιομηχανικά προϊόντα εις βάρος οικονομίας.

Ø  1787-88 : κακές σοδειές.

Ø  Χειμώνας 1788-89 : βαρύς, λείπει το ψωμί, πολλοί θάνατοι.

Ø  Μάρτιος 1789 : εξεγέρσεις στη επαρχία, λεηλασίες σε σιταποθήκες και σπίτια αξιωματούχων, στην Γκρενόμπλ αρνούνται οι αστοί να πληρώσουν φόρο, αν δεν συγκληθούν οι Γενικές Τάξεις, ο Βασιλιάς απλά επαναφέρει τον Νέκερ που προτείνει την σύγκληση των Τάξεων για να εγκρίνουν νέους φόρους.

Πολιτική και κοινωνική κρίση :

Ø  η μοναρχία είχε αφαιρέσει πολιτική δύναμη από ευγενείς αλλά έδωσε οικονομικά και κοινωνικά προνόμια.

Ø  Οι αριστοκράτες επηρεασμένοι από ιδέες του Μοντεσκιέ και των διαφωτιστών θέλουν να μειώσουν τις απόλυτες εξουσίες μονάρχη.

Ø  Συμμετοχή στις αποφάσεις και στη διοίκηση αλλά χωρίς να θιγούν τα κεκτημένα.

Ø  Οι μεγαλοαστοί είχαν τα αναγκαία κεφάλαια χωρίς την πολιτική δύναμη, σχέση των φόρων και της εξουσίας.

Η αστική επανάσταση Μάιος 1789-Αύγουστος 1792

Η Εθνοσυνέλευση

Εκπρόσωποι των Γενικών Τάξεων, ίση για κάθε τάξη 1/3. Ο Νέκερ κατορθώνει και διπλασιάζει τον αριθμό της τρίτης τάξης. Στις 5 Μαΐου 1789 παρουσιάζονται στον Βασιλιά. Τάση για μεταρρυθμίσεις και κοινωνικές ομάδες, κυριαρχία μεγαλοαστών και αστών. Κανένας εργάτης ή αγρότης, κάποιοι ευγενείς όπως ο Μιραμπό με την Τρίτη Τάξη.

Για τον Βασιλιά και τους ευγενείς ήταν τυπική διαδικασία, η έγκριση των νόμων ήταν δεδομένη, γιατί κάθε τάξη συνεδρίαζε και ψήφιζε χωριστά. Ωστόσο :

• Οι αστοί θέλουν μεταρρυθμίσεις κοιν. , πολιτ. Οικον.
• Η Τρίτη τάξη θέλει να ψηφίζει κάθε αντιπρόσωπος χωριστά.
• Ο βασιλιάς και οι ευγενείς αντιδρούν.
• 17 Ιουνίου οι αντιπρόσωποι της 3^ης τάξης αυτοανακηρύσσονται Εθνική συνέλευση, λένε ότι εκπροσωπούν το 98% των Γάλλων. Μόνο αυτοί έχουν δικαίωμα να επιβάλλουν φόρους.
• Ο βασιλιάς απειλεί να διαλύσει τις γενικές τάξεις.
• 20 Ιουνίου Όρκος Σφαιριστηρίου : να δώσουν πριν χωριστούν Σύνταγμα.
• 23 Ιουνίου σε κοινή βασιλική συνεδρίαση με τι σ3 τάξεις  νέα άρνηση Βασιλιά ευγενών να υποχωρήσουν.
• Η εθνική συνέλευση κηρύσσει τα μέλη της απαραβίαστα από φόβο μην συλληφθούν.
• 24,25 Ιουνίου ενώνεται με την  Εθνική η πλειοψηφία των κληρικών και 47 ευγενείς.
• Ο Βασιλιάς υποκύπτει και καλεί όλους να ενωθούν με Εθνική.
• 9 Ιουλίου μετατρέπεται σε Συντακτική. 

Προσπάθεια για μια συνταγματική μοναρχία

Πολίτευμα αγγλικού τύπου, δυο πόλοι : Βασιλιάς = άρνηση μεταρρυθμίσεων – λαϊκό κίνημα σε πόλεις και ύπαιθρο = ριζοσπαστικές λύσεις.

§  Ο Βασιλιάς φέρνει στρατό στο Παρίσι και απολύει τον Νέκερ.

§  Ο λαός του Παρισιού αντιδρά και καταλαμβάνει το δημαρχείο.

§  14 Ιουλίου καταλαμβάνει Βαστίλλη, που συμβόλιζε την μοναρχική καταπίεση.

§  Ο Βασιλιάς υποχωρεί και επαναφέρει τον  Νέκερ.

Η εξέγερση μεταδίδεται στην επαρχία και στις άλλες πόλεις, οι χωρικοί οπλίζονται και καταλαμβάνουν πύργους ευγενών, κλίμα του μεγάλου τρόμου. Έτσι οι αστοί της συντακτικής για να το αναχαιτίσουν στις 4 Αυγούστου 1789 ψηφίζουν :

§  Κατάργηση των προνομίων.

§  Κατάργηση της προσωπικής δουλείας

§  Απονομής δικαιοσύνης από ευγενείς

§  Φόρου δεκάτης και φεουδ. Δικαιωμάτων

§  Όλοι οι πολίτες στα κρατικά αξιώματα

§  Ισότητα στην φορολογία

Ωστόσο τελικά συμβιβασμός στο τελικό κείμενο :

• Τα δικαιώματα των ευγενών θα εξαγοράζονταν
• Το φεουδαρχικό καθεστώς καταργείται μόνο νομικά και η οικονομική φεουδαρχία διατηρείται

Διακήρυξη των δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη 26 Αυγούστου 1789

Θεμελιώδεις αρχές συντακτικής όπως ελευθερία, ισότητα, ιδιοκτησία, εθνική κυριαρχία, χωρισμός εξουσιών, εθνική εκπροσώπηση, δίκαια κατανεμημένη φορολογία.

• Ο Βασιλιάς αρνείται να δεχτεί, στρατιωτικό πραξικόπημα.
• Ο λαός καταλαμβάνει στις 5 Οκτωβρίου τα ανάκτορα των Βερσαλλιών.
• Ο Βασιλιάς υποχωρεί, επικυρώνει το ψήφισμα και εγκαθίσταται στο Παρίσι. Μαζί του η συνέλευση για να είναι υπό την επίβλεψη του λαού.

Πολιτικά ρεύματα συνέλευσης :

• Δεξιά ευγενείς που δεν θέλουν αλλαγή στο καθεστώς
• Κέντρο ισχυρή μοναρχική εξουσία με δύο βουλές ευγενών και μεγαλοαστών ( αγγλικό πρότυπο )
• Αριστερή οι πατριώτες εμπνέονται από τους διαφωτιστές και το αμερικανικό πολίτευμα χωρίς να είναι τελείως αντιμοναρχικοί. Λίγοι ριζοσπάστες όπως ο Ροβεσπιέρος ( Ρουσσώ ).

Άλλα πολιτικά ρεύματα :

• Κομμούνα Παρισιού η δημοτική αρχή.
• Λέσχη Ιακωβίνων : συντηρητική αστική ιδεολογία, υποστήριζαν τους πατριώτες της Συντ. δεν ήταν εναντίον μοναρχίας , εδώ ανήκει ο  Ροβεσπιέρος. Μετά την φυγή του Βασιλιά Ιούνιος 1791 θα διασπαστούν σε δημοκρατικότερους και αντιμοναρχικούς.
• Λέσχη των Κορντελιέ : μικροαστοί, τεχνίτες, εργάτες. Ριζοσπαστική, κριτική στους αστούς και εναντίον της μοναρχίας. Κινητοποιεί εύκολα τις μάζες του Παρισιού. Ανήκουν οι Δαντόν 1759-1794, Μαρά 1743-1793, Ντεμουλέν 1760-1794 και Εμπέρ 1757-1794.

Α’ Γαλλικό Σύνταγμα 1791

§  Συνταγματική μοναρχία

§  Διάκριση των εξουσιών

§  Κυριαρχία του έθνους με εκλογές

§  Ενεργοί πολίτες όσοι έχουν περιουσία και πληρώνουν φόρο

§  Οι υπουργοί δεν είναι και βουλευτές

§  Ο Βασιλιάς έχει δικαίωμα veto

§  Μόνο η νομοθετική προτείνει νόμους

§  Ο βασιλιάς χάνει βασιλικά δικαιώματα και η εκτελεστική εξουσία στην νομοθετική

Οικονομικό αδιέξοδο και άλλα μέτρα :

§  Δήμευση εκκλησιαστικής περιουσίας

§  Εγγύηση για κυκλοφορία νομίσματος assignat

§  Μέρος των κτημάτων εκκλησίας σε πλειστηριασμό για εξόφληση δημόσιου χρέους

§  Υπερβολή στο νόμισμα πληθωρισμός άνοδος τιμών

§  Οι κληρικοί δημόσιοι υπάλληλοι, ορκίζονται πίστη στην πολιτεία

§  Διοικητική αποκέντρωση, 83 νομοί

§  Κατάργηση συντεχνιών, φιλελεύθερη οικονομία, καταργεί συνδικάτα compagnonnages και τις απεργίες

§  Απαγορεύει όμως την ελεύθερη εξαγωγή σιτηρών

Αντιδράσεις :

§  Διχασμός λαού και κλήρου

§  Ανώμοτοι ιερείς και πιστοί

§  Μετανάστες ευγενείς εξωτερικού émigrés

§  Απόπειρα βασιλιά να πάει στην Ρηνανία, αποτυχία 20,21 Ιουνίου 1791

Αίτημα για αβασίλευτη δημοκρατία :

• 17 Ιουλίου διαδήλωση από Κορντελιέ, ζητούν καθαίρεση βασιλιά, 15 νεκροί.
• Διάσπαση Ιακωβίνων : λέσχη των Φεγιάν , μοναρχική – Ροβεσπιέρος 1758-1794 συμμαχεί με Κορντελιέ

Προώθηση της επανάστασης

Νομοθετική συνέλευση :

Προέκυψε από τις εκλογές Σεπτεμβρίου 1791. νέα πολιτική κατανομή δυνάμεων, πλειοψηφία μεσαίων και μικροαστών στη Βουλή :

• Δεξιά : οι πατριώτες.
• Αριστερή : οι  Γιρονδίνοι με τους Μπρισό 1754-1793, Βερνιό 1753-1793, Κοντορσέ.
• Κέντρο : υποστηρίζει τους αριστερούς εύκολα.

Οι μετανάστες ευγενείς στο εξωτερικό υποκινούν συμμαχίες εναντίον της Γαλλίας. Οι ανώμοτοι ιερείς στο εσωτερικό εξεγέρσεις. Αντιδρά η Νομοθετική με τους Γιρονδίνους να κινούν τα νήματα, με 2 διατάγματα Νοεμβρίου 1791 : να επιστρέψουν οι ευγενείς, αλλιώς θάνατος και δήμευση περιουσίας, οι ιερείς όρκο στο σύνταγμα σε 8 μέρες.

Ο βασιλιάς αρνείται να επικυρώσει => οι Γιρονδίνοι σε πόλεμο 20 Απριλίου 1792 η νομοθετική κήρυξε τον πόλεμο, Μασσαλιώτιδα.

Οι ξεβράκωτοι sans culottes 10 Αυγούστου 1792 εξέγερση, κατάληψη Κεραμεικού  ανάκτορα, πολιτικά και οικονομικά αιτήματα για α’ φορά μαζί ( ανώτατη τιμή για σιτηρά ). => ο βασιλιας καταφεύγει στη συνέλευση και ζητά την προστασία της με την οικογένειά του. Η Νομοθετική τον θέτει σε αργία, τον φυλακίζει και αναθέτει εξουσία σε επαναστατικό συμβούλιο με πρόεδρο τον Δαντόν.

Συνέπειες εξέγερσης 10 Αυγούστου :

• Κατάργησε τελευταία προνόμια ευγενών
• Ψήφισε καθολική ψηφοφορία για τις εκλογές
• Δήμευσε τις περιουσίες των μεταναστών
• Καταδίωξε τους ανώμοτους
• Κατάργησε μοναχικά τάγματα
• Χώρισε εκκλησία από κράτος

Η συνέλευση παραγκωνίζεται από την Κομμούνα Παρισιού την καθοδηγεί ο Μαρά, και έχει καταληφθεί από τους ξεβράκωτους => σφαγή 1400 ευγενών, περίοδος α’ τρομοκρατίας.

Η ριζοσπαστική επανάσταση Σεπτέμβριος 1792-Ιούλιος 1794

Η Συμβατική Συνέλευση

Μετά από εκλογές με καθολική ψηφοφορία μεσαίοι και μικροαστοί, χωρίς μετριοπαθείς μοναρχικούς και ξεβράκωτους.

§  Δεξιά οι  Γιρονδίνοι

§  Αριστερά οι Ιακωβίνοι και οι Κορντελιέ που ονομάζονται Ορεινοί

§  Πεδινοί στο κέντρο, πότε δ πότε α ανάλογα με τις περιστάσεις

21 Σεπτεμβρίου 1792 καταργείται ο θεσμός της βασιλείας παρά την αντίδραση των Γιρονδίνων => έτος Ι  της Δημοκρατίας.

Οι Γιρονδίνοι αρνούνται να στηριχτούν στους ξεβράκωτους – οι Ορεινοί Δαντόν και κυρίως Μαρά και Ροβεσπιέρος θέλουν έκτακτα μέρα για εδραίωση Δημοκρατίας => η συνέλευση αποφασίζει να αποκεφαλιστεί ο Βασιλιάς Ιανουάριος 1793 και  η εξωτερική πολιτική πιο επιθετική μορφή λόγω αγγλικής απειλής.

Πτώση των Γιρονδίνων

Αρχές 1793 γενική κρίση στη Γαλλία :

• Στρατιωτική, χάνουν το Βέλγιο, την αριστερή όχθη του Ρήνου, ο στρατηγός Ντυμουριέ, φίλος των Γιρονδίνων περνά στους εχθρούς.
• Εθνική, δυτ. Γαλλία χωρικοί εναντίον επιστράτευσης 300.000 ανδρών που διέταξε η Συμβατική και θρησκευτικοί λόγοι, κλεφτοπόλεμος, Βρετάνη, Βανδέα.
• Κοινωνική, πληθωρισμός, οι αστοί δεν δίνουν δάνεια, μαύρη αγορά τροφίμων, πείνα, ανεργία.

Οι Ορεινοί πιέζουν και η Συνέλευση ψηφίζει έκτακτα μέτρα :

• Πολιτικοί αντιπρόσωποι – κομισάριοι στο στρατό και επαρχίες.
• Επαναστατικά δικαστήρια για υπόπτους και αντεπαναστάτες.
• Επιτροπή δημόσιας Σωτηρίας και Επιτροπή γενικής Ασφάλειας με αστυνομικά καθήκοντα.
• Ανώτατη τιμή στα σιτηρά.
• Υποχρεωτικό δάνειο 1 δις από τις εύπορες τάξεις.

ρήξη :

ð  Οι Γιρονδίνοι στην ύπαιθρο

ð  Οι Ορεινοί και ο λαός Παρισιού με Ροβεσπιέρο επαναστατικές εκδηλώσεις 31 Μαΐου και 2 Ιουνίου 1793

ð  Σύλληψη 29 Γιρονδίνων αντιπροσώπων

Η κυβέρνηση των Ορεινών

Διάταγμα 4 Δεκεμβρίου 1793 :

§  Επαναστατική Κυβέρνηση Ροβεσπιέρου

§  12 μόνιμα μέλη της Επιτροπής δημόσιας Σωτηρίας

§  Η Επιτροπή γενικής Ασφάλειας και τα Επαναστατικά δικαστήρια βοηθούν

§  Η Λέσχη Ιακωβίνων υποστηρίζει ορεινούς και προμηθεύει τα διοικητικά στελέχη.

Επιτροπή δημόσιας Σωτηρίας :

• Επιστρατεύει 1.000.000 άνδρες
• Εκκαθαρίζει και ανανεώνει τάξεις αξιωματικών
• Αποκαθιστά πειθαρχία στο στρατό
• Νομιμοποιημένη τρομοκρατία από τοπικοί κομισάριοι και Επαναστατικά δικαστήρια, θανατώθηκαν 35-40.000 άτομα
• Καταργήθηκε η χριστιανική λατρεία – Ανώτατο όν
• Άλλαξε ημερολόγιο
• Καταπνίγεται η αντεπανάσταση, Λυών, Τουλόν
• Δημεύονται τρόφιμα για στρατό και λαό
• Ανώτατο όριο μισθών
• Απελευθέρωση Αλσατίας και φυγή Αυστριακών

Πτώση Ροβεσπιέρου

διάσπαση ορεινοί :

§  Ακραίοι ριζοσπάστες, Εμπέρ, υπέρ ξεβράκωτων, ένταση τρομοκρατίας, βελτίωση συνθηκών λαού, μίσος για αστούς Συμβατικής, κατηγορούν Επιτροπή για αδράνεια

§  Μετριοπαθείς, Ντεμουλέν και Δαντόν, να ατονήσει η τρομοκρατία, εσωτερική ειρήνη, εκφράζουν την πλειοψηφία της Συμβατικής

Αντίδραση Ροβεσπιέρου :

• Καταδικάζει σε θάνατο Εμπέρ, ρήξη με ξεβράκωτους.
• Στη λαιμητόμο ο Δαντόν και οπαδοί του.
• Με Σαιντ-Ζυστ και οπαδούς του νέα δημοκρατία σε μια φυσική θρησκεία- φιλοσοφία Ρουσσώ

Συνασπισμός ακραίων και μετριοπαθών, η Συμβατική ψηφίζει την σύλληψή του 27 Ιουλίου 1794 και 28 Ιουλίου ο Ροβεσπιέρος και ο Σαιντ-Ζυστ στη λαιμητόμο. Η αντίδραση της αστικής τάξης στις ριζοσπαστικές λύσεις.

Το τέλος της επανάστασης

Οι Θερμιδοριανοί

Κύριοι στη συμβατική, μετριοπαθείς, φιλελεύθερη αντεπίθεση :

• Αποκατάσταση της θρησκευτικής και οικονομικής ελευθερίας
• Κατάργηση των κυριότερων επαναστατικών εκτάκτων νόμων
• Παρεμβολή εμποδίων στη λειτουργία λεσχών
• Καταδίωξη οπαδών τρομοκρατίας
• Κατάπνιξη ριζοσπαστικών και βασιλικών εξεγέρσεων
• Εκπόνηση νέου συντάγματος :
• Διατηρούσε δημοκρατία
• Ψήφος όσοι είχαν εισόδημα και πλήρωναν φόρο
• Νομοθετική εξουσία από 2 σώματα, Βουλή 500 μέλη και Γερουσία 250 μέλη
• Εκτελεστική ένα 5μελές συμβούλιο, Διευθυντήριο

Αντιορεινό και αντιβασιλικό, αποτροπή δικτατορίας, ο λαός πάλι στο περιθώριο λόγω ψήφου.

Το Διευθυντήριο Οκτώβριος 1795-Νοέμβριος 1799

Δυσκολίες :

·         Οικονομικές, άνοδος τιμών, χαρτονόμισμα, πληθωρισμός, ανεργία

·         Στρατιωτικές, απειθαρχία και ανυπακοή

·         Πολιτικές, συνομωσίες βασιλικών, πραξικοπήματα από μέλη του Δ.

·         Τελευταία αντίδραση Ιακωβίνων, Γράκχος Μπαμπέφ 1760-1797, Κίνημα οπαδών της ισότητας, α’ εκδήλωση κομμουνιστικού κινήματος στη Γαλλία, απέτυχε Σεπτέμβριο 1796 και εκτελέστηκε ο Μ.

18 Μπρυμαίρ του έτους VIII 9 Νοεμβρίου 1799 προτροπή του μέλους Δ. Σεγίες, έρχεται ο στρατηγός Ναπολέων Βοναπάρτης 1769-1821, ανατρέπει το Δ. και παίρνει την εξουσία.

Η πορεία του Ναπολέοντα 1799-1815

Ύπατος 1799-1804 και αυτοκράτορας 1804-1815. ως στρατηγός του Δ. :

• Συνέτριψε τους Αυστριακούς στην Ιταλία 1796-1797
• Εκστρατεία στην Αίγυπτο 1798-1799

Ενέργειες :

• Αναμορφώνει την πολιτειακή και την νομική δομή σύνταγμα 1799
• Σταθεροποιεί το αστικό καθεστώς Ναπολεόντειος κώδικας 1804
• Νικά τον β’ συνασπισμό Αγγλία, Ρωσία, Αυστρία 1799-1802
• Νικά τον γ’ συνασπισμό Αγγλία, Ρωσία, Αυστρία, Σουηδία 1805, μάχη του Αούστερλιτς 1805
• Νικά τον δ’ συνασπισμό Αγγλία, Ρωσία, Πρωσία 1806-1807, Ιένα 1806 νικά Πρωσία, με Ρωσία συνθήκη του Τιλσίτ 1807, ηπειρωτικός αποκλεισμός στα αγγλικά εμπορεύματα από λιμάνια Ευρώπης, ναυτικός αποκλεισμός από Αγγλία
• Εκστρατεία στην Ισπανία, ε’ συνασπισμός Αγγλία, Αυστρία 1809, νίκη στο Βαγκράμ τους Αυστριακούς 1809 και για σύζυγο την κόρη του Φραγκίσκου Α’ Μαρία Λουϊζα
• Εκστρατεία στη Ρωσία Ιούνιος-Δεκέμβριος 1812 καταστροφή
• Στ’ συνασπισμός Αγγλία, Ρωσία, Αυστρία, Πρωσία 1813-1814, νησί Έλβα, επιστροφή Βουρβόνων Λουδοβίκος ΙΗ’ Waterloo 18 Ιουνίου 1815, εξορία στην Αγία Ελένη.

Συνέδριο Βιέννης 1815, 3 ζώνες επιρροής, αγγλική αποικιοκρατία.

Το διαχρονικό έργο της Γ. Επανάστασης

• Ανατροπή παλιάς τάξης πραγμάτων
• Πολιτική και κοινωνική
• Νέες μορφές πολιτικής πρακτικής, κατάργηση απολυταρχίας, λαϊκή κυριαρχία, καθολικό δικαίωμα ψήφου για άνδρες
• Λέσχες πρόδρομοι πολιτικών κομμάτων
• Κινητοποίηση λαού ρόλος πρωταγωνιστή
• Ο τύπος εκφραστής των κοινωνικών τάξεων, διαμορφώνει την κοινή γνώμη
• Εθνικός στρατός Καρνό, από πολίτες, εθνική και ταξική συνειδητοποίηση του στρατού
• Καταργεί τοπικές παραδόσεις εθιμικές, ενοποιεί μέτρα και σταθμά, σεκασικό σύστημα, εκτός οι τοπικές διάλεκτοι, μια γλώσσα, όχι εσωτερικά σύνορα τελωνιακά
• Όχι φεουδαρχικά προνόμια, ισότητα για αξιώματα
• δήμευση περιουσιών ευγενών και εκκλησίας για το κοινό καλό
• ανώτατα όρια μισθών τιμών
• υποχρεωτική εκπαίδευση, δωρεάν, δημόσια, πνευματικά ιδρύματα, ινστιτούτο της Γαλλίας
• χωρισμός εκκλησίας κράτους, ανεξιθρησκία, εθνική εκκλησία
• κοινωνική και πολιτική ισότητα