Έκθεση - Μικρό εγκώμιο στην αποτυχία

Μικρό εγκώμιο στην αποτυχία

Κιμπι / Kibi2g@yahoo.gr, Καθημερινή 2 Ιουλίου 2006, (διασκευασμένο κείμενο)

Κακώς έχουμε αναλυθεί σε κοπετούς για τους υποψηφίους που «πάτωσαν» κάτω από τη βάση 10, ο πολιτισμός μας επιβραβεύει την αποτυχία. Έτσι δεν είναι; Υποθέτω ότι έχετε δει εκείνη τη διαφήμιση τράπεζας με τον συνταξιούχο καθηγητή που μπαίνει σ’ ένα χλιδάτο κατάστημα με κάτοχο κάποιον Λαμπρόπουλο. «Είχα ένα μαθητή Λαμπρόπουλο... Αλλ’ αυτός ήταν σκράπας», λέει ο καθηγητής εντυπωσιασμένος από το κατάστημα και βέβαιος ότι αποκλείεται να είναι δημιούργημα του ανεπρόκοπου μαθητή του. Μέχρι που πέφτει μπροστά του. «Κύριε καθηγητά!» λέει ενθουσιασμένος ο μαθητής. «Λαπρόπουλε, εσύ;» απαντά γεμάτος απορία ο καθηγητής. Δεν είμαι σίγουρος αν τ’ όνομα είναι «Λαμπρόπουλος» κι αν ο χαρακτηρισμός είναι «σκράπας» ή «κουμπούρας», δεν έχει και σημασία. Σημασία έχει ότι ο «σκράπας» μαθητής υποδέχεται όλος ευγνωμοσύνη τον καθηγητή του που ενδεχομένως να τον άφησε αρκετές φορές ανεξεταστέο ή και στον τόπο. Αντιθέτως, ο καθηγητής αισθάνεται απλώς έκπληξη, ίσως και ενόχληση γιατί προφανώς προτιμούσε να δει το μαθητή του επαίτη στην είσοδο της εκκλησίας που επισκέπτεται κάθε Κυριακή ή ρακοσυλλέκτη και εν πάση περιπτώσει σε κατάσταση που να δικαιολογεί τον τρόπο που ο ίδιος τον αξιολογούσε. Το ρεζουμέ της ιστορίας των λίγων δευτερολέπτων είναι, βεβαίως, ότι οι τράπεζες πιστεύουν τους ανθρώπους που δεν πιστεύει το σχολικό σύστημα αξιολόγησης και μετατρέπουν –με δάνεια φυσικά– την αποτυχία σε επιτυχία.

Θεωρητικά, λοιπόν, όλη η δακρύβρεχτη φλυαρία για την αποτυχία του εκπαιδευτικού συστήματος που αποτυπώνεται στους 39.000 υποψηφίους με επιδόσεις από 0 έως 9,9, όλες οι απαξιωτικές αναφορές στους άνευ προσόντων «κουμπούρες» είναι καραμπινάτες βλακείες. Για τους 39.000 αποτυχημένους του 2006, ένα τραπεζικό δάνειο με ευνοϊκό επιτόκιο θα αποκαταστήσει τη βαθμολογική υστέρηση, το έλλειμμα γνώσης θα γίνει πλεόνασμα χρήματος, οι κουμπούρες θα μετατραπούν σε δαιμόνιους επιχειρηματίες, οι ειδεχθείς βάτραχοι θα μεταμορφωθούν σε λαμπερά βασιλόπουλα, χάρη στο φιλί της πριγκίπισσας-τράπεζας. [...]

Η πρόθεσή μου είναι απλώς να συνθέσω ένα μικρό, χαμηλόφωνο εγκώμιο στην αποτυχία. Όχι για να παρηγορήσω τους «αποτυχημένους» του εκπαιδευτικού Καιάδα. Δεν υπάρχει λόγος. Από πότε, άλλωστε, το «10» έγινε η διαχωριστική γραμμή του κόσμου μας; Έχουμε ένα σωρό άλλα σύνορα που καταργούν και υπερβαίνουν αυτόν τον αμφίβολο διαχωρισμό ανάμεσα στους επιτυχημένους και αποτυχημένους. Οι άνθρωποι μπορεί να είναι πλούσιοι, μεσαίοι ή φτωχοί. Είναι εργαζόμενοι, άνεργοι ή «εξ οφίτσιο» αργόσχολοι. Είναι ιδιοκτήτες ή προλετάριοι. Μορφωμένοι, ημιμαθείς ή αμόρφωτοι. Έχουμε τόσες διαχωριστικές γραμμές που δεν αντιλαμβάνομαι γιατί πρέπει να χωριστούμε στους «άνω του 10» και στους «κάτω του 10». Πολύ περισσότερο όταν πρόκειται για εφήβους. Κι ακόμη περισσότερο όταν οι επιτιμητές και κριτές τους ομολογούν ότι η αποτυχία δεν είναι δική τους, αλλά του εκπαιδευτικού συστήματος. Συμφωνώ και επαυξάνω. Και θα έλεγα επιπλέον ότι ο μέσος φορολογούμενος γονεύς δικαιούται, ανάλογα με το βαθμό «αποτυχίας» του γόνου του, να ζητήσει τα λεφτά που κατέβαλε για 13 χρόνια εκπαίδευσης. Το κράτος, πριν βουτήξει στα βαθιά νερά της μεταρρυθμιστικής αβελτηρίας, και εφόσον ομολογεί ότι με τη βαθμολόγηση των μαθητών βαθμολογείται το ίδιο και οι εκπαιδευτικές του πολιτικές, ας κάνει το λογαριασμό κι ας δώσει στους φορολογούμενους πίσω όσα τους πήρε. Αυτό είναι τουλάχιστον μια τίμια συναλλαγή. Και τότε θα δικαιούται να απαγορεύσει την είσοδο των «αποτυχημένων» στις πλεονάζουσες θέσεις ΑΕΙ και ΤΕΙ.

Αλλά επειδή το κράτος και οι πολιτικοί μας, όταν η κουβέντα φτάνει στα φράγκα, θυμούνται ότι «πολιτική είναι η τέχνη του εφικτού» (τσιφούτηδες!), υπάρχει η άλλη λύση. Να αποδεσμεύσουν την εκπαίδευση από το βραχνά της επίδοσης, το σχολείο από τη λογική του ανταγωνισμού και της επιβράβευσης και τους εκπαιδευόμενους από τη ρετσινιά του «αποτυχημένου». Οι Λατίνοι έλεγαν homo educandus, ο άνθρωπος πρέπει να μορφώνεται (και όχι να παραμορφώνεται) και εννοούσαν αυτό που μερικοί χρυσοπληρωμένοι τεχνοκράτες αποκαλούν σήμερα «διά βίου εκπαίδευση». Αλλά οι Λατίνοι όπως και οι Έλληνες κυριολεκτούσαν, αντιλαμβάνονταν τη γνώση σαν ένα ανοικτό, απεριόριστο σύμπαν, όχι σαν ένα κλειστό σύστημα, οργανωμένο σε ερωταπαντήσεις multiple choice πληροφοριών, που βαθμολογείται ανά πάσα στιγμή στην κλίμακα 0-20 και αποκλείει από την επόμενη βαθμίδα γνώσης τους «αποτυχημένους».

Άλλωστε –και επανέρχομαι στο αρχικό μου επιχείρημα– ζούμε σ’ έναν οικονομικό πολιτισμό που επιβραβεύει ποικιλοτρόπως την «αποτυχία». Παρακολουθείτε μουντιάλ; Προφανώς! Ζητήστε, λοιπόν, τα βιογραφικά όλων των αστέρων του γηπέδου που τα συμβόλαιά τους ξεπερνούν σε αξία το ετήσιο ΑΕΠ της Ελλάδας. Ψάξτε τις σχολικές και σπουδαστικές τους επιδόσεις και θα διαπιστώσετε ότι αυτή η λαμπερή ομάδα των χρυσοπληρωμένων, επιτυχημένων μπαλαδόρων είναι στην πλειοψηφία τους μια δράκα αποτυχημένων αποφοίτων της υποχρεωτικής εκπαίδευσης· αν αποφοίτησαν, βέβαια, ποτέ. Έπειτα, ρίξτε μια ματιά στα ανορεξικά ή πληθωρικά κορμιά της πασαρέλας που η μόνη τους δεξιότητα είναι να ντύνονται και να γδύνονται και θα διαπιστώσετε ότι, παρότι η καλύτερη επίδοση που είχαν ποτέ ήταν η νίκη τους σε κάποια καλλιστεία, έχουν ετήσιο εισόδημα ίσο με τις ισόβιες αποδοχές του σημαντικότερου πρύτανη ευρωπαϊκού πανεπιστημίου. Υπάρχουν, βεβαίως, και τα πολύ δημοφιλέστερα παραδείγματα για την αναξιοπιστία των συστημάτων σχολικής αξιολόγησης· όπως οι κακές επιδόσεις του Αϊνστάιν στο σχολείο, η δυσλεξία του Δημοσθένη, η έμμονη ετεροαπασχόληση του θεολόγου Δαρβίνου, η απόλυτη ανέχεια του Βαν Γκονγκ, η αυτοδιδασκαλία του Ρικάρντο που ολοκλήρωσε τις συντομότατες σπουδές του στα 14 χρόνια του και αυτο-συνταξιοδοτήθηκε στα 42 του για να αφιερωθεί στη φιλοσοφία της αγοράς. Αν όλοι αυτοί, ως έφηβοι, αξιολογούνταν από το άκαμπτο βαθμοθηρικό μας σύστημα, το πιθανότερο είναι ότι θα κοσμούσαν τις στατιστικές της αποτυχίας.

1.      Να γίνει περίληψη εκατό (100) περίπου λέξεων.

2.      Ποιο είναι το θέμα του κειμένου; Ποια είναι η θέση του συγγραφέα; Τεκμηριώστε την απάντησή σας.

3.      Το κείμενο χρησιμοποιεί ως τρόπο πειθούς την επίκληση στη λογική.

α. Να εντοπίσετε ένα επιχείρημα και να το ξαναδιατυπώσετε με εμφανώς επαγωγική μορφή.

β. Να εντοπίσετε τεκμήρια που στηρίζουν τη σκέψη του συγγραφέα.

4.      Η επίκληση του συναισθήματος γίνεται με τους εξής τρόπους: αφήγηση, περιγραφή, χιούμορ και ειρωνεία. Να εντοπίσετε σημεία όπου ο συγγραφέας χρησιμοποιεί καθένα από αυτούς τους τρόπους.

5.      Οι τρόποι ανάπτυξης παραγράφου είναι οι εξής: αναλογία, αιτιολόγηση, σύγκριση-αντίθεση, παραδείγματα, αίτιο-αποτέλεσμα, διαίρεση, ορισμός και συνδυασμός μεθόδων. Με ποιο τρόπο αναπτύσσεται η πρώτη παράγραφος; Ποια είναι τα δομικά της μέρη; (θεματική περίοδος, λεπτομέρειες, κατακλείδα)

6.      Ποιο είναι το νόημα της φράσης «homo educandus» στην τέταρτη (4) παράγραφο; Αναπτύξτε τη σκέψη σας. (70 – 80 λέξεις)

7.      Η βάση του «10» για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση παρουσιάζεται ως ένα μέτρο για την αναβάθμιση τόσο του Λυκείου όσο και των ΑΕΙ. Ποια είναι η προσωπική σας θέση; Τι μέτρα θα προτείνατε εσείς για τη βελτίωση των σπουδών στο Λύκειο. Γράφετε ένα άρθρο πεντακοσίων περίπου λέξεων που θα στείλετε σε εφημερίδα.